Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye’de yetiştiriciliğinin artması için son dört yılda 7 tropik meyve çeşidini tescil ettirerek sektörün hizmetine sundu.
Türkiye’de 2000’li yılların başında hobi bahçeleri için yurtdışından getirilen materyallerle başlayan tropik meyve yetiştiriciliği yerli fidanların da katkısıyla artmaya devam ediyor.
Bakanlık, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) vasıtasıyla 2012 yılında Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinatörlüğünde Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) ve Akdeniz Üniversitesi ile birlikte başlattığı bir proje kapsamında ABD’den pitaya, passiflora, mango, longan, litchi ve guava türlerine ait toplam 11 adet çeşit getirdi. Getirilen bu çeşitlerin adaptasyon çalışmaları Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde açık hava şartlarında yapıldı.
Yapılan çalışmada bu türlerin bölgede yetiştiriciliğinin yapılabileceği sonucuna ulaşıldı.
Bu kapsamda, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından 2018 yılında 1 adet passiflora ve 2 adet pitaya çeşidi, 2020 yılında ise 1 adet mango, 2 adet litchi ve 1 adet longan çeşidi tescil ettirilerek sektörün hizmetine sunuldu.
Tescil edilen bu çeşitlerin de katkısıyla Akdeniz ve Ege bölgelerinde passiflora, pitaya ve mango türlerinde çok sayıda tropik meyve bahçeleri kurulmaya başlandı.
Tropik meyveler genel olarak 4-5 santigrat derecenin altındaki sıcaklıklarda zarar gördüğünden birçok bölgede üretim seralarda yapılıyor.
Daha çok örtü altında yetiştirilen pitaya meyvesi geçen yıl yaklaşık 3 bin dekar alanda yetiştirilirken, üretim alanının bu yıl daha da artması bekleniyor.
Pitaya ile benzer şekilde gelişim gösteren pasilora meyvesi ise örtü altından ziyade açık arazide yetiştiriliyor. Pitayanın ülkemizde üretim alanı bin dekar civarında bulunuyor.
Ülkemiz insanının damak tadına en uygun tropik meyvelerden biri olan mangonun yetiştiriciliği de artan bir ivme ile devam ediyor. 2019 yılında başlayan ticari mango bahçelerinde ilk hasat bu yıl itibariyle başladı.
Türkiye’de üretilen pitaya, pasiflora ve mango meyveleri yurtiçinde süper marketler, zincir marketler ve kısmen de pazarlarda satışa sunulmuş durumda. Ayrıca bu meyvelerin az da olsa ihracatı da yapılıyor.
Diğer taraftan, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen projelerle; başta kahve olmak üzere, Carambola, Sapodilla, Mamey Sapote, Black Sapote, Soursoup, Cherimoya ve Wampee türlerine ait çeşitlerin getirilmesi ve adaptasyon çalışmaları da devam ediyor.
Türkiye’de tropik meyve araştırmalarının geçmişi 1934 yılına dayanıyor.
Turunçgiller Araştırma Enstitüsü Mustafa Kemal Atatürk tarafından kuruldu. Bugünkü adı ise Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Kurum, 11 yıl önce tropik meyve araştırmasını başlattı.
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü de Türkiye’deki 50 araştırma enstitüsünden sadece biri. BATEM çatısı altında yürütülen çalışmalar sayesinde bugün Türkiye’de 42 çeşit tropikal meyve üretilebiliyor.
